April 2015
Maran Ramping
Universiti Putra Malaysia
Abstrak
Penulisan artikel ini memberikan fokus untuk
menganalisis dan menjelaskan tentang dialek Bahasa Melayu Sarawak
dibandingkan dengan Bahasa Melayu Tinggi. Sasarannya adalah melihat perbezaan
istilah dan persamaan makna bahasa
dari segi variasi bahasa khususnya bagi dialek Melayu Sarawak.
Penulisan artikel ini mengaplikasikan kaedah tinjauan perpustakaan bagi
mencari maklumat berkaitan dialek serta fungsi makna selari dengan
kepentingan Bahasa Melayu Tinggi. Dapatan kajian menunjukkan terdapat banyak
istilah kosa kata Bahasa Melayu Sarawak yang berbeza dengan Bahasa Melayu
Tinggi namun mempunyai maknanya tersendiri mengikut konteks, pengucapan, dan
penulisannya. Hasil kajian tinjauan perpustakaan juga mendapati keunikan
dialek Melayu Sarawak dari aspek kosa kata dan fonologi di dalam pertuturan
mereka. Antaranya menyentuh kelainan kosa kata, kata penguat dan dialek
Melayu Sarawak Lama. Tegasnya, kekayaan variasi bahasa dialek tempatan
sewajarnya didokumentasikan sebagai pengekalan dan pelestarian khazanah
warisan tempatan untuk dimanfaatkan oleh generasi akan datang dan seterusnya
dapat mengangkat martabat serta memperkasakan bahasa, budaya dan masyarakat
Malaysia secara global.
|
Kata kunci: bahasa, variasi, kosa kata,
dialek, perbezaan makna
Pengenalan
Bahasa
penting dalam segala aspek kehidupan manusia, masyarakat dan negara. Bahasa
juga disifatkan mempunyai perkaitan yang erat dengan budaya. Oleh yang
demikian, bahasa mempunyai hubungan yang signifikan dengan sesuatu masyarakat.
Bahasa adalah sistem lambang bunyi bahasa yang arbitrer yang digunakan
masyarakat untuk bekerjasama, berinteraksi, dan mengidentifikasikan diri. Dalam
kajian yang berkaitan dengan bahasa terdapat banyak aspek yang perlu diambil
penekanan terutama yang berkaitan dengan fonologi, morfologi, sintaksis,
semantik, leksikografi dan tidak ketinggalan ialah bidang sosiolinguistik (Abdullah
Hassan, 1976).
Bidang
sosiolinguistik merupakan kajian berkaitan dengan bahasa yang mencakupi
struktur sosial yang berkaitan dengan masyarakat. Sosiolinguistik juga
ditakrifkan sebagai satu bidang yang amat luas dan boleh digunakan untuk
menjelaskan pelbagai kaedah dalam kajian bahasa (Mayerhoff, 2011). Pada awal abad ke-20, De Saussure (1916) telah menyebutkan bahawa bahasa adalah salah satu
lembaga kemasyarakatan, yang sama dengan lembaga kemasyarakatan lain, seperti
perkawinan, pewarisan harta peninggalan, dan sebagainya. Justeru itu, perkataan sosio adalah merujuk kepada masyarakat, dan linguistik
adalah kajian berkaitan dengan bahasa. Jadi, sosiolinguistik adalah kajian tentang bahasa yang dikaitkam dengan
kondisi kemasyarakatan.
Dalam kajian penulisan jurnal ini, fokus kupasan pengkaji adalah
menjurus kepada perkaitan bidang sosiolinguistik dan bahasa Melayu dan digarapi
dengan kewujudan dialek Melayu terutamanya yang berkaitan dialek Melayu
Sarawak. Oleh sebab itu, penghasilan jurnal ini melihat pertautan fungsi Bahasa
Melayu dengan dialek Melayu Sarawak secara keseluruhannya.
Bahasa Melayu Tinggi
Pengertian Bahasa Melayu Tinggi adalah merujuk kepada
bahasa baku iaitu satu ragam bahasa yang digunakan untuk suasana dan keperluan
rasmi dan formal. Maknanya sebuah bahasa yang digunakan dalam
urusan yang sah dari segi matlamat dan fungsinya. Bahasa ini juga digunakan
oleh mereka yang dalam jurusan pekerjaan, pendidikan, perdagangan, pentadbiran
dan sebagainya. Dengan kata yang lebih tepat lagi adalah bahasa yang dipakai
keperluan rasmi berlaku dalam ucapan, syarahan, pengajaran, mesyuarat dan
taklimat. Menurut Awang Sariyan (2000) bahasa baku yang ada pada seseorang penutur dapat dikatakan baku apabila ianya
mempunyai ciri-ciri seperti:
(i)
Sistem ejaan,
(ii)
Peristilahan dan
kosa kata,
(iii)
Tatabahasa, dan
(iv)
Sebutan.
Abdullah
Hassan (2012) juga menjelaskan Bahasa Melayu Tinggi ialah bahasa sekolah, iaitu
bahasa yang diajar di sekolah. Itulah bahasa yang digunakan oleh orang
terpelajar. Penuturannya hendaklah seperti bahasa itu ditulis. Maka itulah
sebabnya Za’ba memanggilnya bahasa sekolah. Antara lain, Bahasa Melayu Tinggi juga
dikaitkan dengan sifat kesantunannya (Awang Sariyan, 2012). Asmah Haji Omar
(2000) dalam bukunya Setia dan Santun Bahasa iaitu peraturan linguistik,
peraturan sosiolinguistik dan peraturan pragmatik menegaskan akan ketepatan
bentuk dan binaan bahasa seperti sebutan, intonasi, ejaan, kosa kata dan
tatabahasa. Jadi, Bahasa Melayu Tinggi yang dibincangkan di atas mempunyai
sifat-sifat kebakuannya di mana ianya amat penting dalam menghuraikan pertautan
perbendaharaan kata Bahasa Melayu dan dialek Melau Sarawak yang dibincangkan
selanjut dalam penulisan jurnal ini.
Perbendaharaan
Kata Bahasa Melayu
Perbendaharaan
kata Bahasa Melayu lazimnya merujuk kepada jenis kata atau kelas kata.
Penggolongan kata merupakan proses menjeniskan dan menggelompokkan kata
berdasarkan kriteria tertentu. Antara kriteria yang digunakan untuk
menggolongkan perkataan ialah ciri-ciri persamaan yang dimiliki oleh kategori
kata tersebut, makna kata, keserupaan bentuk, taburan kata dan fungsinya dalam
ayat. Dalam bahasa Melayu, perkataan boleh dimasukkan ke dalam golongan kata
yang sama berdasarkan ciri-ciri persamaan. Ciri persamaan ini dikenal juga
sebagai ciri morfologi, iaitu perkataan yang sama dimasukkan dalam golongan
yang sama. Selain itu, penggolongan kata juga dalam kalangan semantik di mana
jenis kata-kata tersebut dimasukkan
dalam golongan masing-masing berdasarkan makna perkataan berkenaan. Definisi
semantik ini dapat menggolongkan kata seperti orang, rumah, kereta dan sebagainya.
Manakala penggolongan kata yang ketiga dalam bahasa Melayu adalah sintaksis
yang merujuk kepada fungsi sesuatu kata itu dalam struktur frasa atau ayat.
Penggolongan kata dalam aspek sintaksis ini membolehkan sesuatu kata itu
dikelompokkan ke dalam golongan kata yang sama.
Aspek
penggolongan kata dalam bahasa Melayu mempunyai cabaran yang amat getir apabila
berhadapan dengan kewujudan variasi bahasa yang merujuk kepada kepelbagaian
bahasa yang ditentukan oleh faktor teknikal bahasa, iaitu sebutan, kosa kata
dan tatabahasa. Keadaan ini seolah-olah memisahkan fungsi dan makna bahasa
Melayu yang sebenarnya dalam konteks yang lebih tepat lagi Bahasa Melayu Tinggi
(Baku). Kestabilan bahasa Melayu ini sedikit tergugat dengan penularan
unsur-unsur variasi bahasa ini yang lebih dikenali sebagai dialek (loghat)
negeri, daerah dan seumpamanya.
Dialek Melayu
Sarawak
Menurut
Asmah Haji Omar (1978) dialek terbahagi kepada dua iaitu dialek sosial dan
dialek daerah. Manakala, Abd Rashid Daing Melebek dan Amat Juhari Moain (2011)
mengatakan selain dialek sosial dan dialek daerah terdapat juga dialek seketika
dalam kelompok masyarakat kita. Secara lebih lanjut lagi dialek
diklasifikasikan sebagai varian daripada sesebuah bahasa mengikut pengguna.
Dialek juga dikenali sebagai loghat, iaitu jenis bahasa yang digunakan dalam
percakapan di sesuatu tempat atau bahagian dalam negeri yang mempunyai pelat
sebutan yang khas bagi daerah tersebut. Dialek juga berbeza daripada sebutan
umum yang digunakan di negara ini.
Maka,
dialek ialah kelainan bahasa yang berbeza dari segi sebutan, kosa kata dan
tatabahasa berbanding bahasa baku atau bahasa Melayu Standard. Bahasa Melayu
Standard pula merujuk kepada satu jenis bahasa yang menggambarkan keseragaman
dalam bentuk dan fungsi bahasanya. Keseragaman dalam bentuk beerti bahawa
bahasa Melayu Standard telah dikodfikasikan baik dari segi ejaan, peristilahan
mahupun tatabahasa. Sebagai contoh, Bahasa Melayu Tinggi (Baku) yang diguna
pakai di Negara kita dalam banyak urusan rasmi seperti pendidikan, pentadbiran,
perdagangan, kehakiman dan sebagai memperlihatkan kekukuhan bahasa Melayu
Standard yang dimaksudkan.
Bagi
dialek Melayu Sarawak ianya juga merujuk kepada variasi bahasa merujuk kepada kepelbagaian bahasa
yang ditentukan oleh faktor teknikal bahasa, iaitu sebutan, kosa kata dan
tatabahasa. Dialek ini dipengaruhi oleh faktor geografi di mana lokasi Sarawak
yang terletak di Pulau Borneo
meletakkan masyarakat yang
anggotanya terdiri daripada pelbagai suku kaum. Komunikasi harian mereka adalah
kompleks. Semakin luas dan kompleks aktiviti sesebuah masyarakat, semakin rumit
pilihan bahasa mereka (Dewa & Muhammad, 2006).
Masyarakat
yang kompleks ini telah membawa kepada kebarangkalian untuk masyarakat tersebut
memilih satu atau beberapa bahasa sebagai alat perhubungan mereka apabila
berkomunikasi antara satu dengan yang lain atau perhubungan dengan suku kaum
yang lain. Keadaan ini akan membentuk kumpulan variasi bahasa Melayu Sarawak
yang lebih dominan dalam perhubungan seharian masyarakat. Memang tidak dapat
dinafikan bahawa peranan bahasa perhubungan atau lebih dikenali sebagai lingua
franca sangat penting terutamanya dalam satu masyarakat yang pelbagai suku kaum
atau etnik (penduduk yang menuturkan bahasa pertama yang berbeza antara satu
sama lain) (Hassan, 2009). Keadaan ini akan memangkinkan lagi penggunaan dialek
Melayu Sarawak dalam proses komunikasi penduduk teruma bagi penduduk yang
majoritinya dalam kelompok bumiputera Melayu.
Justeru
itu, fokus utama penulisan jurnal ini adalah menjurus kepada variasi bahasa
dialek Melayu Sarawak berbanding dengan bahasa Melayu Standard. Aspek yang
ditonjolkan dalam analisis ini adalah merujuk kepada perbezaan dialek dari segi
kosa kata yang dimiliki oleh dialek bahasa Melayu Sarawak dengan Bahasa Melayu
Tinggi.
Perbandingan
Dialek Melayu Sarawak Dengan Bahasa Melayu Tinggi
(i)
Kosa Kata
Bil
|
Dialek Melayu Sarawak
|
Bahasa Melayu Tinggi
|
1.
|
pakei
|
pakai
|
2.
|
manuk
|
ayam
|
3.
|
sik
|
tak
|
4.
|
aok
|
ya
|
5.
|
kamek
|
kami
|
6.
|
kitak
|
kamu
|
7.
|
lagik, agik, gik
|
lagi
|
8.
|
nyapu
|
menyapu
|
9.
|
jeraya
|
jalan raya
|
10.
|
pandei
|
pandai
|
12.
|
ngaja
|
mengajar
|
13.
|
pusak
|
kucing
|
14.
|
pisok
|
pisau
|
15.
|
polah
|
buat
|
16.
|
molah
|
lakukan, buat
|
17.
|
iboh
|
jangan
|
18.
|
ney
|
mana
|
19.
|
gago
|
sibuk
|
20.
|
dudi
|
kemudian
|
21.
|
nemiak
|
budak
|
22.
|
biak
|
muda
|
23.
|
gilak
|
sangat
|
24.
|
tukuk
|
ketuk
|
25.
|
entingal
|
degil
|
26.
|
nerais
|
berteriak, menjerit
|
27.
|
cdak
|
orang
|
28.
|
nyerin
|
bunyi kuat
|
29.
|
moncet
|
kedudukan terakhir
|
30.
|
lejuk
|
jemu
|
31.
|
lan
|
jom
|
32.
|
Juh
|
jom
|
33.
|
bait
|
baik
|
34.
|
kelaka
|
bercakap
|
35.
|
empun
|
punya
|
36.
|
ngelayo
|
merayau
|
37.
|
raon
|
berjalan-jalan
|
38.
|
putit
|
kutip
|
39.
|
heng
|
mabuk
|
40.
|
dipirit
|
digilis
|
41.
|
angol
|
pening
|
42.
|
nilit
|
skodeng
|
43.
|
bisak
|
koyak
|
44.
|
serda
|
sendawa
|
45.
|
puluk
|
sapu ubat
|
46.
|
licak
|
lembut, becak
|
47.
|
lowek
|
memuntahkan
|
48.
|
entam
|
disebabkan, belasah
|
49.
|
segal
|
disebabkan
|
50.
|
melungak
|
mendongak
|
51.
|
ngeredak
|
menindih
|
52.
|
bante
|
belasah
|
53.
|
gugok
|
jatuh
|
54.
|
manas
|
marah
|
55.
|
begasak
|
sesuka hati
|
56.
|
berumbak
|
bergaduh dengan tarik menarik
|
57.
|
nguras
|
sampah
|
58.
|
tikam
|
baling
|
59.
|
terusuk
|
terhempas
|
60.
|
kenak
|
kenapa, kena
|
61.
|
tanggar
|
tengok, lihat
|
62.
|
diat
|
lihat, tengok
|
63.
|
tunggah
|
panggil
|
64.
|
padah
|
beritahu
|
65.
|
engkah
|
letak
|
66.
|
menongkeng
|
jatuh dengan kepala dahulu
|
67.
|
embak
|
bawa
|
68.
|
mikik
|
baiki
|
69.
|
kepak
|
penat
|
70.
|
neki’
|
daki
|
71.
|
tempek
|
tampal
|
72.
|
lonjong
|
panjang
|
73.
|
geruk
|
leher
|
74.
|
plente
|
gurau
|
75.
|
pebulak
|
penipu
|
76.
|
berolah
|
nakal
|
77.
|
sinun
|
sana, situ
|
78.
|
sitok
|
Sini, (di sitok = di sini)
|
79.
|
sine
|
di mana (di sine – di mana)
|
80.
|
tapak
|
pinggan
|
81.
|
cangkir
|
cawan
|
82.
|
kedak
|
macam (polah kedak tok juak = buat macam ni juga)
|
83.
|
debah
|
di bawah
|
84.
|
lawa
|
sombong
|
85.
|
ingga
|
menyampah
|
86.
|
ngeso
|
menunjuk-nunjuk
|
87.
|
tapok
|
bersembunyi
|
88.
|
tapuk
|
dimasukkan
|
89.
|
tepu’
|
memberi makan atau barang dengan banyak
|
90.
|
gronjo
|
tinggi Lampai
|
91.
|
mancal
|
nakal
|
92.
|
cerdit
|
petah
|
93.
|
tunok
|
bakar
|
94.
|
karan
|
elektrik
|
95.
|
rubit
|
terkoyak sedikit
|
96.
|
sumpong
|
membotak kepala
|
97.
|
pejal
|
paksa
|
98.
|
ngetak
|
kelim
|
99.
|
rumpong
|
berlubang
|
100.
|
betekang
|
sangat kotor
|
101.
|
petang
|
gelap
|
102.
|
anggong
|
membawa
|
103.
|
tebiut
|
bengkok
|
104.
|
gerek
|
teman lelaki / teman wanita
|
105.
|
kunin
|
kuning
|
106.
|
camne
|
bagaimana
|
107.
|
camya
|
macam tu
|
108.
|
kembang
|
bengkak
|
109.
|
kalas
|
merah jambu
|
110.
|
gadong
|
hijau
|
111.
|
ngkodok
|
ungu
|
112.
|
kacak
|
cantik
|
113.
|
jaik
|
hodoh, jahat
|
114.
|
asuk
|
anjing
|
115.
|
semangka
|
tembikai
|
116.
|
tetak
|
ketawa
|
117.
|
mauk
|
nak
|
118.
|
babo
|
nyanyuk
|
(Sumber:
Madzhi Johari, 1988)
(ii)
Perkataan ‘kamek’ dan ‘kitak’
Selain
itu, terdapat juga perkataan ‘kamek’ dan ‘kitak’ di dalam dialek
bahasa Melayu Sarawak. Perkataan ini disifatkan halus dari segi ungkapannya
memandangkan ianya digunakan terhadap individu yang lebih berusia. Di samping
itu, perkataan ini lazimnya digunakan bagi orang yang baru jumpa atau kenal
kerana ia menggambarkan sifat bersopan santun.
(a)
Kamek -
saya
(b)
Kitak -
awak
(iii)
Penggunaan Kata
Penguat
Penggunaan
Kata Penguat di dalam Dialek Sarawak tidak jauh bezanya dengan Bahasa Melayu
Tinggi. Contohnya, penggunaan perkataan ‘gik’ sama maksud dengan perkataan
‘-lah’
(a)
belaja gik - belajar lah
(b)
udah gik - sudah lah
Perkataan
‘indah’ berfungsi sebagai kata penyudah di akhir ayat dan
menguatkan ekspresi maksud perkataan sebelumnya.
(a)
sakit indah - sakit pula
(b)
manas indah - marah pula
(c)
makan indah - makan pula
Perkataan
‘lok’ berfungsi untuk menguatkan ekspresi maksud perkataan sebelumnya
dan sebagai kata penyudah di akhir ayat. Sebutan ‘lok’ perlu panjang
bukannya pendek.
(a) nunggu
lok - tunggu dulu
(b) nangga lok - tengok dulu
(c) klaka
lok - bercakaplah dulu
Perkataan
‘koh’, ‘juak’, ‘ya’ dan ‘bah’ ialah penambahaan
perkataan untuk menguatkan lagi ekspresi maksud perkataan sebelumnya. Huruf a,
oh dan ah dipanjangkan atau ditekan untuk menunjukkan ekspresi
maksud perkataan sebelumnya.
(a)
aok bah - yalah / baiklah
(b)
iboh camya bah - janganlah macam tu
(c)
udah gik ya - sudah lah
(d)
lamak juak - lama betul
(e)
nyalah
koh – itulah
Perkataan
‘nya’ mempunyai banyak makna dan juga digunakan untuk menguatkan
ekspresi maksud perkataan sebelumnya. Sebutan ‘nya’ bergantung kepada
situasi. Samada dalam nada marah atau biasa.
(a)
nya - dia /
betul
(b) amak
nya juak nya tok koh - Sudah lama betul dia ini
Cara
penyampaian Dialek Melayu Sarawak dan Bahasa Melayu Tinggi agak berbeza. Sebutan
Dialek Melayu Sarawak yang ketara adalah pada huruf ‘r’ dimana
ditekankan dengan nada yang berat sepertimana sebutan orang Melayu diutara
Semenanjung.
(a) mirah - merah
(b) geruk – leher
Terdapat
juga pertukaran huruf ‘f’ kepada huruf ‘p’ menyebabkan sebutan
huruf ‘f’ menjadi ‘p’.
(a)
tepon - telefon
(b)
paham - faham
(c)
pikir – fikir
Pertukaran
huruf ‘o’ kepada huruf ‘u’ menyebabkan sebutan huruf ‘o’ menjadi
‘u’
(a)
urang
- orang
(b)
tulak - tolak
(c)
rusak – rosak
Selain
itu, perkataan yang mengabaikan sama sekali sebutan huruf vokal.
(a)
krusi - kerusi
(b)
brani – berani
(iv)
Maksud
Dialek Lama Melayu Sarawak
Terdapat
juga Dialek Sarawak lama yang digunakan oleh orang-orang tua Sarawak
terutamanya di Bahagian Kuching. Dialek Sarawak Lama jarang digunakan oleh
generasi muda pada masa sekarang. Berikut ialah beberapa perkataan Dialek
Sarawak Lama:
Bil.
|
Perkataan
|
Maksud
|
1.
|
bekukut
|
bertahan sesuatu benda
|
2.
|
ngebor
|
labuh
|
3.
|
belukuk
|
malang
|
4.
|
nyerindin
|
naik bulu roma
|
5.
|
belunyak
|
bergolek atas tilam
|
6.
|
betinjak
|
pijak
|
7.
|
bekunto
|
berlawan
|
8.
|
betandak
|
menari
|
9.
|
bebukut
|
bergaduh
|
10.
|
bersendik
|
bersebelahan
|
11.
|
nerebes
|
hampir-hampir di tebing
|
12.
|
loar pontong
|
seluar pendek
|
13.
|
tempa
|
marah
|
14.
|
buk
|
buku
|
15.
|
unipon
|
uniform
|
16.
|
bulu bansu
|
bulu kening
|
17.
|
ladin
|
pisau
|
18.
|
lang
|
pintu
|
19.
|
sukut
|
sisi
|
20.
|
pagu
|
para
|
21.
|
telok
|
bilik
|
22.
|
diniari
|
subuh
|
23.
|
pagi awal
|
awal pagi
|
24.
|
benghal
|
lapisan
|
25.
|
gadong
|
hijau
|
26.
|
beshedo
|
bersolek
|
27.
|
kalas
|
merah jambu
|
28.
|
ngkodok
|
ungu
|
29.
|
minak
|
cuma
|
30.
|
baju panas
|
baju-T
|
31.
|
baju telok belanga
|
baju batik
|
32.
|
ngetor
|
jalan-jalan
|
(Sumber:
Madzhi Johari, 1988)
Rumusan
Sebagai
rumusan dapatlah dikatakan bahawa budaya merupakan aspek penting yang
mempengaruhi individu dalam kebanyakan aspek kehidupan termasuklah dalam
hubungan interpersonalnya. Dalam konteks
dialek Melayu Sarawak dengan Bahasa Melayu Tinggi sememangnya amat berbeza dan
mempunyai kelebihan masing-masing. Setiap individu mempunyai budaya tertentu
yang membezakannya di antara satu sama lain. Antara perbezaan yang ketara ialah
perbezaan dari segi dialek (loghat) negeri atau daerah yang akan mempengaruhi
gaya pertuturan seseorang individu itu. Perbezaan ini adakalanya boleh
menimbulkan kesukaran dalam perhubungan sekiranya kedua-dua pihak mengambil
sikap tidak cakna serta tidak berusaha untuk memahami perbezaan tersebut.
Justeru itu, setiap individu yang berada di dalam kelompok masyarakat yang
mempunyai kepelbagaian identiti dan budaya perlulah berusaha memahami perbezaan
dialek tersebut dan cuba menyesuaikan diri dengan mengambil sikap saling
menghormati antara satu sama lain, berusaha untuk mempelajari budaya lain,
mengurangkan ketidakpastian dengan bertanya serta menerima perbezaan yang wujud
yang menjadikan sesebuah masyarakat itu penuh warna-warni.
Rujukan
Abdullah
Hassan. (1976). Kursus dalam Perkhidmatan Kakitangan Penting
Bahasa Malaysia. Artikel.
Kementerian Pelajaran Malaysia.
Kuala Lumpur: Universiti Kebangsaan Malaysia.
Abdul Rashid Daing Melebek Amat Juhari Moain. (2011).
Sosiolinguistik dan Bahasa Melayu.
Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
Asmah Haji Omar. (2000). Setia dan Santun Bahasa. Tanjong Malim: Penerbit
Universiti Pendidikan Sultan Idris.
Asmah Haji Omar. (2008). Susur galur bahasa Melayu. Edisi Kedua. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
Awang Sariyan. (2012). Penerapan
Bahasa Melayu Tinggi dalam Bidang Pendidikan. Kertas Kerja Seminar
Pemantapan Pengajaran dan Pemelajaran Bahasa Melayu. Anjuran Persatuan
Pendidikan Bahasa Melayu Malaysia, Jabatan Pendidikan Sarawak dan Dewan Bahasa
dan Pustaka di Hotel Merdeka Palace, Kuching Sarawak. pada 16-18 September
2012.
De Saussure (1916)
de Saussure, Ferdinand, Course in General Linguistics, translation,
introduction, and annotation. By Roy Harris,
edited by Bally and Sechehaye and
Riedlinger, Duckworth, 1983.
Madzhi Johari. (1988).
Fonologi Dialek Melayu Kuching (Sarawak). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan
Pustaka.
Meyerhoff, M. (2011). Introducing
Sociolinguistics. New York: Routledge.
Zainal
Abidin Merjan. (1992). Daftar Kata. Bahasa Malaysia-Dialek Melayu Sarawak
Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
No comments:
Post a Comment